مراقبت های دوران بارداری در کاهش شیوع عوارض و مرگ و میر ناشی از حاملگی از طریق ارتقای سلامت، شناسایی علائم خطر و معرفی مراجع بهداشتی موثر می باشد. هدف مطالعه حاضر، تعیین کیفیت مراقبت های بارداری در تعدادی از مراکز بهداشتی- درمانی تبریز است. مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی می باشد. 400 نفر از مراجعین واجد شرایط واحدهای پژوهشی از 15 مرکز و 30 پایگاه بهداشتی و درمانی شهر تبریز به صورت تصادفی سهمیه ای انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده که با استفاده از پرونده های بهداشتی موجود در مراکز و مصاحبه با واحدهای مورد پژوهش تکمیل گردید. از آزمون های آماری کای دو، تی مستقل، تی جفت شده، همبستگی و آنالیز واریانس جهت تعیین ارتباط بین متغیرهای مورد بررسی استفاده گردید یافته های این پژوهش نشان داد که کیفیت ارائه خدمات مراقبت های دوران بارداری در 68.8% موارد متوسط، در 23% موارد ضعیف، در 9.5% موارد خوب و در 0.4% موارد غیرقابل قبول بود. میانگین طول مدت بارداری 46% افراد نمونه 29.3±9.4 بود. نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت هایی با استاندارد مراقبتی دوران بارداری بود. دریافت مشاوره قبل از بارداری 11.6%، اخذ تاریخچه سلامتی 49.5%، بررسی علائم حیاتی 53.4%، معاینات فیزیکی 47.2%، معاینات مامائی 19%، آزمایشات خون 93.8% و ادرار 86.9%. آموزش به مددجو درباره خطرات دوران بارداری توسط 64.4% افراد نمونه گزارش گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که کیفیت ارائه مراقبت های دوران بارداری در بیشتر موارد (68.8%) متوسط بود. با توجه به اینکه کارکنان بهداشت به عنوان ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مهمترین نقش را در بهبود کیفیت ارائه مراقبت های دوران بارداری دارند، اطلاعات حاصل از این پژوهش می تواند در برنامه ریزی مسوولان بهداشتی- درمانی کشور جهت بهبود کیفیت مراقبت های دوران بارداری از طریق ایجاد کلاس ها و دوره های بازآموزی و آموزش کارکنان بهداشتی و ارزشیابی کارکنان بهداشتی در حین ارائه خدمات بهداشتی، نقش عمده ای را ایفا کند.

مقدمه: سطح توسعه یافتگی و یا میزان پیشرفت علمی، فنی و اقتصادی یک جامعه در ارتباط مستقیم با سطح سلامتی مردم آن جامعه می باشد به عبارت دیگر با توجه به نقشی که بهداشت و درمان در تولید سلامتی و در نتیجه نقش محوری که در فرآیند توسعه هر کشور ایفا می کند، توجه به حفظ و ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و مراکز ارایه کننده این خدمات در ابعاد مختلف در کنار رشد کمی آنها است. این موضوع پیوسته یکی از دغدغه های اصلی صاحب نظران بهداشت و درمان و نیز دولت ها در کشورهای پیشرو و پیشگام در حوزه سلامت بوده است. لذا پژوهش حاضر به مقایسه مدل ها و مکانیسم های ارزیابی اعتبارسنجی سازمان های بهداشتی و درمانی در اروپا و آمریکا پرداخته است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه تطبیقی از نوع مروری کاربردی است که از طریق مطالعه کتابخانه ای (چاپی و دیجیتال) به جمع آوری اطلاعات مربوط به مدل های مخلتف ارزیابی اعتبارسنجی یا ارزیابی بیرونی مورد استفاده در اروپا و آمریکا پرداخته است. جامعه پژوهش شامل کلیه کشورهای اروپایی و کشور آمریکا بود. در این مطالعه، منشا، اصول زیربنایی و کاربرد مدل های مختلف ارزیابی اعتبار سنجی در بهداشت و درمان مورد مقایسه قرار گرفته است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در کشورهای اروپایی و آمریکا از چهار مدل ارزیابی اعتبارسنجی در خدمات بهداشتی و درمانی استفاده می کنند. مدل های IåO و QM ریشه در صنعت دارند و در بهداشت و درمان بیشتر در بخش های فنی و تخصصی مانند آزمایشگاه و مدیریت و امور اداری بیمارستان ها مورد استفاده قرار گرفته اند، در حالی که مدل های اعتبارسنجی و بررسی به وسیله گروه همگنان، ریشه در بهداشت و درمان دارد و به ترتیب در اعتبارسنجی کلیه بخش های بیمارستان و اعتبارسنجی گروه های حرفه ای تخصصی پزشکی مورد استفاده قرار گرفته اند.نتیجه گیری: یکی از اولین چالش ها که کشورها برای استقرار نظام اعتبارسنجی با آن مواجه می شوند، مفاهیم و اجتماع مفهومی از مدل های مکانیسم های مختلف ارزیابی و ویژگی های مربوط به آنهاست. روش مناسب باید با توجه به نیازها، الزامات و عوامل موثر دیگر سازمان یا کشور انتخاب شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزشیابی برنامه ادغام بهداشت روان در سامانه مراقبت های بهداشتی اولیه (PHC) بود.روش: پژوهش توصیفی - مقطعی حاضر به دو روش کمی و کیفی انجام شد. 1209 نفر از جمعیت عمومی، 146 بهورز، 35 کاردان و 51 پزشک عمومی مراکز بهداشتی - درمانی مناطق زیر پوشش و غیر زیر پوشش بهداشت روان دانشگاه های علوم پزشکی گیلان، تهران، مشهد، ایران، کرمان و کرمانشاه، به صورت چندمرحله ای و به روش تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. شش پرسشنامه آگاهی و نگرش بهورزان در مورد بیماری های روانی؛ عملکرد بهورزان در مورد آموزش، بیماریابی، پی گیری و ارجاع بیماران مبتنی بر برنامه ادغام بهداشت روان؛ آگاهی و نگرش جمعیت عمومی نسبت به بیماری های روانی، صرع و عقب ماندگی ذهنی و علل بروز این بیماری ها و روش های درمانی آنها؛ آگاهی پزشکان عمومی نسبت به درمان، ارجاع و ادغام برنامه بهداشت روان درPHC ؛ عملکرد پزشکان عمومی مراکز بهداشتی درمانی و بررسی کیفی در گروه متمرکز برای گردآوری داده ها به کار رفتند. داده ها با روش های آمار توصیفی و آزمون t مستقل تحلیل شدند.یافته ها: تفاوت دو گروه بهورزان زیر پوشش و غیر زیر پوشش در آگاهی (p£0.01) و نگرش (p£0.04)، نیز تفاوت دو گروه جمعیت عمومی زیر پوشش و غیر زیر پوشش در آگاهی (p£0.001) و نگرش (p£0.001) معنادار و میزان بیماریابی بهورزان در خانواده های زیر پوشش 8.25 در 1000 نفر جمعیت بود. در حالی که آگاهی بهداشت روان پزشکان عمومی در مناطق زیر پوشش بالا بود، آنان در 34.3 و 48.6 درصد موارد به ترتیب در تشخیص و درمان بیماران روان پریش مشکل داشتند.نتیجه گیری: ادغام برنامه بهداشت روان درPHC ، روشی موثر و به صرفه است، که با نظارت و ارزشیابی مستمر، می تواند به پیامدهای ارزشمندی بینجامد.

مقدمه و هدف: برای دستیابی به توسعه اجتماعی پایدار به همیاری تک تک افراد جامعه نیاز است و رابطین بهداشتی پیشتاز این همیاری عمومی هستند که داوطلبانه قدم در راه مشارکت مردم در تامین و ارتقا سطح سلامتی جامعه گذاشته اند. این مطالعه با هدف ارزشیابی عملکرد و علل قطع همکاری رابطین بهداشتی با مراکز بهداشتی درمانی بیرجند انجام گرفت.مواد و روشها: در یک مطالعه توصیفی - تحلیلی تعداد 142 نفر از رابطین بهداشتی که در زمان پژوهش با مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه همکاری می کردند و 62 نفر از رابطین بهداشتی که طی 5 سال گذشته قطع همکاری نموده بودند توسط 2 پرسشنامه ساختاری مجزا مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جهت ارزشیابی عملکرد مراکز بهداشتی و درمانی در خصوص طرح رابطین بهداشتی تعداد 6 مرکز بهداشتی و درمانی دارای رابط بهداشتی توسط چک لیست استاندارد وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: میانگین مدت همکاری رابطین بهداشتی 27.81 ماه بود و %84.5 رابطین بهداشتی از فعالیت های خود احساس رضایت داشتند و %92.3 آنان مهمترین انگیزه شرکت خود در طرح رابطین بهداشتی را ارتقا سطح آگاهی و دانش بهداشتی خود و دیگران عنوان نمودند. مهمترین دلایل قطع همکاری رابطین بهداشتی به ترتیب اولویت: 1- مهاجرت، 2- فاصله زیاد محل زندگی رابطین بهداشتی از مراکز بهداشتی و درمانی و 3- گرفتاری های شغلی بود که تمامی مشکلات یاد شده مربوط به مشکلات خانوادگی داوطلب بود.نتیجه گیری: با توجه به استراتژی های سازمان بهداشت جهانی مبنی بر حل مشکلات بهداشتی توسط خود مردم، توجه به انتخاب افراد واجد شرایط در طرح رابطین بهداشت برای ارتقا سطح سلامتی افراد جامعه و جلوگیری از عوامل قطع همکاری آنها کاملا ضروری به نظر می رسد.

اگر چه صنعت مراقبت بهداشتی نسبتا دیرتر از سایر سازمان های در خط بی پایان مسابقه کیفیت شروع به حرکت کرده است ولی خوشبختانه این قاعده کلی وجود دارد که آغاز کنندگان با تاخیر، از آموخته های پیشگامان (که با قیمت گزاف فراهم شده) درس می آموزند و می توانند از چاله هایی که پیشروان در آن افتاده اند اجتناب ورزند. تمایل صنعت مراقبت بهداشتی به مقوله های کیفیت و مدیریت کیفیت فراگیر بطور خود جوش در دهه 1980 آشکار شده است و نیز با در هم ادغام شدن و پیچیده تر شدن سازمان های مراقبت بهداشتی در کشورهای پیشرفته، لزوم برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر کیفیت وجود دارد. از دید اقتصادی، مراقبت بهداشتی یک کالاست و ارزش آن در خلال فعالیت خریداران و فروشندگان آن در محل بازار مشخص شده است. کارایی بازارهای مراقبت بهداشتی مانند سایر بازارها بستگی به سه پارامتر دارد: تعادل مقداری طرفین دادوستد، عوامل خارجی، قابلیت استفاده اطلاعات برای تمام شرکت کنندگان در جریان دادوستد.صرفنظر از اینکه مرکزیت هر فعالیت حرفه ای، تلاش مداوم برای بهبود عملکرد است و بر این اساس موسسات مراقبت بهداشتی نیز همچون سایر سازمان ها از چنین تلاشی فروگذاری نکرده اند؛ فلسفه توجه به امر کیفیت مراقبت، وجود مسایل و مشکلات در قلمرو مراقبت بهداشتی است که سریعتر از آنکه بتوان آن ها را مشخص نمود بوجود می آیند. مراقبت بیمار بر حرف کلینیکی متعددی تمرکز دارد (از آن جمله: پزشکی، پرستاری، داروسازی، تغذیه، تنفس درمانی، فیزیوتراپی، شغل درمانی) و در تمام این رده های شغلی، کیفیت تصمیمات کلینیکی وابسته به کیفیت اطلاعات قابل استفاده برای تصمیم گیرندگان است و لذا آن سیستمی که اطلاعات را جهت مراقبت بیمار اداره می کند بسیار ضروری و حیاتی می باشد. وجود ارتباط کامل میان تصمیم گیری پزشکی، تجمع داده های کلینیکی، هزینه های مراقبت بهداشتی، دست آوردهای بیمار از مراقبت، و کیفیت مراقبت بوضوح مشخص است و عرضه مراقبت با کیفیت و هزینه اثربخش، مستلزم بکارگیری ابزارهای موثر در پشتیبانی تصمیم گیری مبتنی بر سیستم اطلاعات مراقبتی با کیفیت است. نتیجه آنکه: کیفیت مراقبت در گرو عوامل عدیده از آن جمله کیفیت اطلاعات است؛ و در هر حال افزایش کیفیت منجر به کاهش هزینه ها خواهد شد.

موفقیت در نظام ارائه خدمات بهداشتی اولیه (P.H.C) مستلزم مشارکت افراد جامعه در مراحل مختلف برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی این خدمات است. بخشی از مشارکت افراد جامعه از طریق زنان رابط بهداشتی تحقق می پذیرد. هدف از این پژوهش ارزیابی اقدامات این زنان از طریق مقایسه شاخص مراقبت های بهداشتی در جامعه محل فعالیت آنها با جامعه بدون رابط است. در یک کارآزمایی مداخله ای شاهددار در جامعه، شاخصهای مراقبت زنان، کودکان و ایمن سازی در 2 مرکز بهداشتی درمانی دارای رابط با 2 مرکز بدون رابط در 2 دوره 6 ماهه یکی قبل و دیگری بعد از اجرای طرح با یکدیگر مقایسه شده است و میانگین تفاوت شاخص هر مراقبت قبل و بعد از انجام طرح در مراکز مورد بررسی رتبه بندی شده است. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه انجام شده و روش های آماری توصیفی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که شاخص مراقبت اطفال زیر یکسال در یکی از مراکز دارای رابط بیش از مراکز شاهد و در دیگری کمتر از مرکز شاهد مربوطه بوده است. شاخص مراقبت کودکان بین 2-1 سال در یکی از مراکز دارای رابط چشمگیری بیش از مرکز شاهد بوده و در مرکز دیگر تفاوت محسوسی نداشته است. شاخص مراقبت اطفال 5-2 سال در هر دو مرکز دارای رابط بمراتب بیش از مراکز شاهد بوده است. شاخص مراقب زنان باردار در یکی از مراکز دارای رابط کمتر و در دیگری بیش از مراکز شاهد مربوطه بوده است. شاخص مراقبت تنظیم خانواده در هر دو مرکز دارای رابط بیش از مراکز شاهد بوده است. تنها شاخصی که در این ارزش گذاری، رتبه خوب کسب کرده است، شاخص مراقبت اطفال 5-2 سال بوده است، شاخص ایمن سازی کودکان در مراکز دارای رابط محسوسی با مراکز بدون رابط (شاهد) نداشته است. براساس یافته ها نتیجه گیری می شود که رابطین بهداشتی در دو مرکز مورد مطالعه قادر نبوده اند تمامی شاخص های مراقبت های بهداشتی را در جمعیت تحت پوشش خود افزایش دهند و لازم است در نحوه انتخاب رابطین و اجرای این طرح اصلاحات کلی صورت پذیرد.

1زمینه و هدف: امروزه با افزایش رشد روزافزون فناوری های شبیه سازی واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، شاهد پیشرفت در زندگی انسان ها هستیم و از سویی با به کارگیری فناوری های نوین حوزه علوم پزشکی و سلامت برای ادامه حیات بشر نقش بسیار مهم و اساسی را دارد که از جمله این فناوری ها متاورس است، لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش و جایگاه متاورس در ارتقای مراقبت های بهداشتی و درمانی است. روش: پژوهش حاضر از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات ابزار جمع آوری اطلاعات از منابع شواهد پایگاه های اطلاعاتی Scopus، PubMed، Web of Science و Google Scolar بوده است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: بر پایه یافته های پژوهش متاورس در مراقبت های بهداشتی از فناوری هایی مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، واقعیت ترکیبی (MR) و پلتفرم های دیجیتال پیشرفته برای ایجاد یک اکوسیستم مراقبت های بهداشتی مجازی پویا و به هم پیوسته استفاده می کند. در زمینه مراقبت های بهداشتی و درمانی، اصطلاح متاورس به یک محیط دیجیتالی همه جانبه اشاره دارد که در آن بیماران، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی و درمانی، محققان و متخصصان پزشکی می توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند، همکاری کنند و در فعالیت های مختلف مرتبط با مراقبت های بهداشتی شرکت کنند. نتیجه گیری: متاورس در مراقبت های بهداشتی و درمانی به سرعت رشد کرده است و عصر جدیدی از امکانات پزشکی را آغاز کرده است. متاورس نمی تواند جای عمل بالینی را بگیرد. تعامل با بیماران مهارت های اساسی است که متخصصان مراقبت های بهداشتی کسب می کنند. متاورس را می توان برای افزایش کیفیت آموزش، تحقیق و مراقبت از بیمار گنجاند. این می تواند امکانات جدیدی را برای تسهیل متخصصان مراقبت های بهداشتی به همراه داشته باشد. فناوری های و متاورس را می توان در زمینه های مختلف پزشکی مورداستفاده قرار داد و این برنامه می تواند برای بیماران، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مفید باشد و آن ها را در دسترس تر، کارآمدتر و بیمارمحورتر کند.

ارزیابی کیفی خدمات بهداشتی علاوه بر اثر گذاری بر محیط سلامت انسان ها و جامعه، می تواند به پویایی و ارتقا کیفیت سیستم ارایه خدمات بهداشتی درمانی نیز کمک کند. دریافت ناکافی مراقبت های دوران بارداری منجر به افزایش مواردی چون زایمان زودرس، تولد کودکان کم وزن، مرگ و میر کودکان و مادران می شود.یکی از روش های سنجش کیفیت مراقبت ها (LQAS) Lot Quality Assurance Sampling است که روشی سریع و نسبتا ارزان می باشد. با کمک این روش می توان همه واحدهای ارایه دهنده خدمت را با استاندارد و یا با یکدیگر مقایسه کرد تا نسبت به رفع مشکلات و کمبودهای آنان اقدام شود. لذا این پژوهش در سال 1383 با هدف بررسی کیفیت مراقبت های دوران بارداری آن به معرفی روش (LQ1AS) نیز پرداخته شده است تا در صورت لزوم جهت اطمینان از کیفیت خدمات بهداشتی، این روش توسط مدیران محلی و سطوح بالاتر مورد استفاده قرار گیرد.این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مقطعی انجام شده است و در آن 18 مرکز شامل 3 مرکز بهداشتی درمانی شهری و 15 خانه بهداشت مورد بررسی قرار گرفته اند.جهت گردآوری داده ها از برگه ثبت موارد و پرسشنامه استفاده گردید. ابتدا برگه ثبت موارد مربوط به کفایت وسایل و مواد مورد نیاز مراقبت های بارداری برای هر مرکز و خانه بهداشت تکمیل شد. سپس جهت بررسی کیفیت مراقبت های بارداری از برگه ثبت موارد مربوطه استفاده گردید. برای هر یک نفر ارایه دهنده مراقبت، 6 برگه ثبت موارد تکمیل شد و برای هر یک از مادران مورد مطالعه پرسشنامه رضایت از مراقبت های بارداری تکمیل گردید.نتایج نشان داد که تنها یکی از مراکز، بدترین کیفیت را در ارایه مراقبت های بارداری داشته است و بقیه مراکز کیفیت مطلوب داشتند. همچنین کمبود کارت مراجعه مادر باردار و قرص آهن در سطح شهرستان وجود داشت. به علاوه کیفیت مراقبت های بارداری از نظر گرفتن شرح حال و معاینه شکم دچار مشکل بود. اما در مجموع کیفیت مراقبت های دوران بارداری در سطح شهرستان در حد مطلوب ارزیابی شد.